مقدمه
سیستوتومی (Cystotomy) یکی از جراحی‌های متداول در دامپزشکی است که به منظور دسترسی به لومن مثانه انجام می‌شود. این جراحی بیشتر در سگ‌ها برای برداشتن سنگ‌های ادراری (cystic calculi) کاربرد دارد. در این مقاله مراحل جراحی، آمادگی‌های پیش از عمل، مراقبت‌های پس از عمل و عوارض احتمالی بررسی می‌شوند.
سیستوتومی در سگ چیست؟
سیستوتومی به معنی باز کردن مثانه برای دسترسی به فضای داخلی آن است. این عمل می‌تواند به دلایل مختلفی انجام شود، از جمله:
برداشتن سنگ‌های مثانه (شایع‌ترین اندیکاسیون)
ترمیم پارگی مثانه در اثر تروما
برداشتن تومور یا بافت برای بیوپسی
خارج کردن اجسام خارجی
آمادگی پیش از جراحی (Pre-operative Considerations)
پیش از سیستوتومی باید وضعیت عمومی بیمار بررسی شود:
آزمایش خون (CBC و بیوشیمی) برای ارزیابی عملکرد کلیه‌ها.
آنالیز و کشت ادرار برای شناسایی عفونت.
تصویربرداری (رادیوگرافی و سونوگرافی) برای تعیین موقعیت و تعداد سنگ‌ها.
اصلاح دهیدراتاسیون یا آزوتِمی با مایع‌درمانی.
مراحل جراحی سیستوتومی (Surgical Procedure)
برش شکمی (midline caudal).
ایزوله کردن مثانه با گاز استریل مرطوب.
ایجاد برش در سطح ventral مثانه.
خارج کردن سنگ‌ها یا ضایعه.
شست‌وشوی کامل مثانه و مجرای ادرار برای جلوگیری از باقی‌ماندن سنگ.
بستن مثانه با بخیه Simple continuous appositional یک لایه‌ای با نخ مونوفیلامنت قابل‌جذب.
مراقبت‌های پس از جراحی (Post-operative Care)
ادامه مایع‌درمانی تا پایدار شدن وضعیت حیوان.
آنتی‌بیوتیک در صورت وجود عفونت ادراری.
داروهای ضد درد (NSAID یا اوپیوئید با احتیاط).
کنترل ادرار و بررسی نشانه‌های نشت در 48 ساعت اول.
تصویربرداری پس از عمل برای رد باقی‌ماندن سنگ.
عوارض احتمالی سیستوتومی
نشت ادرار به حفره شکمی (Uroperitoneum).
باقی‌ماندن سنگ‌های ادراری (شایع‌ترین).
عفونت مجاری ادراری.
تنگی محل برش در مثانه (نادر).
پیشگیری از تشکیل مجدد سنگ‌ها
اصلاح رژیم غذایی بر اساس نوع سنگ (استروویت، اگزالات، اورات و …).
مصرف آب کافی و افزایش دفعات تخلیه مثانه.
کنترل pH ادرار و پیگیری آزمایشات دوره‌ای.
جمع‌بندی
سیستوتومی یک جراحی کلیدی در درمان بیماری‌های مثانه سگ است. موفقیت این عمل وابسته به آماده‌سازی پیش از جراحی، انتخاب صحیح بخیه و مراقبت دقیق پس از جراحی است. آگاهی دامپزشکان از مراحل عمل و عوارض احتمالی نقش مهمی در بهبود outcome بیماران دارد.
